Seizoen 2022-2023: 

100 jaar Flor Barbry

[Overzicht] [Speelkalender] [De Personages]  [Sfeerbeelden]

 

100 jaar Flor Barbry

Op 28 maart 2021 zou de stichter en bezieler van ons Volkstoneel voor Frans-Vlaanderen Flor Barbry precies 100 jaar zijn geworden. Hij mag dan al fysiek deze wereld lang geleden vaarwel hebben gezegd, zijn ‘spirit’ leeft nog als nooit tevoren. Zijn ‘troupe’ staat er anno 2021 nog altijd. De troupe die hij tot leven bracht, opgevoed heeft en als een veerkrachtig gezelschap heeft nagelaten. Hij was acteur, regisseur, auteur, bewerker, vertaler èn onvermoeibaar trekpaard. Van 1954 tot zijn dramatisch overlijden in 1986.

Over het leven en werk van Flor Barbry zijn onderhand vele, vele bladzijden tekst opgetekend. Maar allicht nog niet zoveel als hij er zèlf heeft geschreven. Als rusteloze ziel was hij betieketakt om naar zingeving te zoeken, naar betekenis, om de mens en diens motieven te ontrafelen en in woorden te gieten. Maar evenzeer wilde hij iedere veldwegel, beek, bult of put van ‘zijn’ streek kennen, en daar behoorde Frans-Vlaanderen onmiskenbaar toe. En vooral wilde hij kennen: alle mensen ‘ol n’angern kant van die schreve’. Hij had ze innig lief, hij kende hun cafés, hun keukens, hun taal, hun verlangens, miseries, vreugdes en verzuchtingen. Bij een goed klas wijn kon hij over elk Frans-Vlaams dorp of gehucht een avondvullende lezing geven. Vol eruditie over historie of achtergrond, maar vooral vol leutige petites histoires en anekdotes (waar hij zèlf meestal een rol in had!).

Met die bevlogenheid trok hij in 1955 voor het eerste de Frans-Belgische grens over met “De Sterre”, en onder zijn bezieling zou het gezelschap dat met steeds groeiende frequentie blijven doen. Flor bewerkte en hertaalde diverse stukken naar zijn prachtige streektaal vol spitse spreuken en geestige volkswijsheden. De Frans-Vlamingen smulden letterlijk van die taalpracht als van vers koekenbrood. Bovendien schreef hij zelf ook 5 stukken voor het Volkstoneel: De Harlekyn (1963-’64), In Attendant (’64-’65), Kerstavond (’65-’66), Begin met Eva (’66-’67) en De Klaarlandwegel (’85-’86). Hij ontving voor zijn bijzondere verdiensten de Visser Neerlandiaprijs, de Staf Bruggenprijs en in 1980 de André Demedts-prijs. Bovendien werd Flor ook geridderd in de Orde van ’t Manneke uit de Mane. Na zijn overlijden werd ons gezelschap naar hem vernoemd, als blijvende hommage aan onze pionier en inspirator.

Flor Barbry heeft in 1954 het fundament gelegd, de eerste lagen gebouwd en in de volgende decennia de solide constructie die is uitgegroeid tot een stevig toneelhuis met vele kamers. Wij zijn hem daar bijzonder erkentelijk voor.

Jos Mooren 

Nog een eeuweling: pater Joris Declercq

1921 was wat men noemt een ‘boerejoar’! Bijna tegelijk met Flor werd immers nog een markante figuur geboren in Westouter, met één dag verschil. In realiteit scheelden ze maar een handvol minuten want Joris (alias Djoos Uytendoale) kwam ter wereld op 27 maart 1921, even vóór middernacht, en Flor kort nà, op 28 maart. Er wordt verteld dat de handen van de ‘achterwoarege’ (vroedvrouw) nog niet droog waren van Djoos toen ze Flor ter wereld hielp komen. Beide vrienden zouden dit jaar dus “eeuweling” zijn geworden, zij het postuum.

Djoos Uytendoale bewerkte in 1954 “En waar de sterre bleef stille staan” van Felix Timmermans in het Westouters, “om by d’èèste occoasje te speeln vôr de menschen van over de schreve, de Fransvloaming’n”. En dat gebeurde…, want in januari 1955 trok Flor Barbry met “De Verbroedering” naar Sint-Jans Cappel om De Sterre te spelen. Het Volkstoneel voor Frans-Vlaanderen was geboren, en zou onder de leiding en bezieling van Flor steeds vaker de Frans-Vlaamse buren trakteren op een gesmaakte avond toneel en intense contacten.  

Ter nagedachtenis aan pater Clercq zijn in het programmaboekje van “De nieuwe moarte” een aantal van zijn beroemde levenswijsheden en spreuken opgenomen.